فهرست کامل تجهیزات آزمایشگاهی و کاربرد هر کدام
آزمایشگاه ها، بسته به نوع فعالیت و حوزه تخصصی خود، از طیف گسترده ای از تجهیزات استفاده می کنند. شناخت کامل این تجهیزات و کاربرد آن ها، به متخصصان، پژوهشگران و مدیران آزمایشگاه ها کمک می کند تا با دقت بیشتر نسبت به خرید، نگهداری و بهره برداری از تجهیزات آزمایشگاهی اقدام نمایند. در این مقاله به معرفی جامع و تخصصی تجهیزات رایج آزمایشگاهی و کاربرد آن ها می پردازیم.
ترازوهای آزمایشگاهی و انواع آن ها
ترازوهای آزمایشگاهی از جمله تجهیزات ضروری در تمامی آزمایشگاه ها هستند که برای اندازه گیری دقیق جرم مواد مورد استفاده قرار می گیرند. دقت بالا، کالیبراسیون دقیق، و قابلیت اندازه گیری مقادیر بسیار کم از جمله ویژگی های اصلی این دستگاه ها است.
انواع ترازوهای آزمایشگاهی و کاربردشان:
- ترازوی تحلیلی (Analytical Balance) : برای اندازه گیری جرم با دقت بالا (تا 0.0001 گرم) در آزمایشگاه های تحقیقاتی و دارویی
- ترازوی نیمه تحلیلی: دقت متوسط (0.001 گرم) و کاربرد در آزمایشگاه های عمومی و صنعتی
- ترازوی رطوبت سنج (Moisture Analyzer) : تعیین درصد رطوبت مواد جامد، مناسب برای صنایع غذایی، دارویی و کشاورزی
- ترازوی صنعتی: ظرفیت بالا، مناسب برای محیط های صنعتی با دقت پایین تر
- ترازوی حساس: ترازوی حساس آزمایشگاهی ابزاری دقیق برای اندازه‌گیری جرم در آزمایشگاه‌های تخصصی است.
ظروف شیشه ای و پلاستیکی آزمایشگاهی
ظروف آزمایشگاهی، ابزارهای پایه برای نگهداری، ترکیب، اندازه گیری و انتقال مواد شیمیایی هستند.
انواع ظروف آزمایشگاهی و کاربرد آن ها:
- ارلن مایر: مناسب برای ترکیب و حرارت دهی محلول ها
- بشر (Beaker): جهت هم زدن، گرم کردن و انتقال مایعات
- استوانه مدرج: برای اندازه گیری حجم مایعات با دقت متوسط
- بالن ته گرد / ته صاف: برای تقطیر یا واکنش های شیمیایی
- لوله آزمایش: برای آزمایش های کوچک و واکنش های کنترل شده
- قیف آزمایشگاهی: برای انتقال محلول بدون ریزش یا در جداسازی فازها
- پتری دیش: مخصوص کشت میکروارگانیسم ها
- ظروف پلاستیکی مقاوم به اسید: برای نمونه برداری میدانی و ذخیره مواد خورنده
ترمومتر آزمایشگاهی (Laboratory Thermometer)
ترمومتر آزمایشگاهی برای اندازه گیری دقیق دمای مایعات یا محیط های خاص آزمایشگاهی استفاده می شود. این ابزار در شیمی، زیست شناسی، صنایع غذایی و محیط زیست کاربرد دارد.
انواع ترمومتر آزمایشگاهی و کاربرد آن ها:
- ترمومتر شیشه ای جیوه ای یا الکلی: برای اندازه گیری دما در محدوده های خاص
- ترمومتر دیجیتال: دقت بالا، قابلیت ثبت اطلاعات و آلارم
- ترمومتر ترموکوپل: مناسب برای محیط های صنعتی و دماهای بالا
- ترمومتر مادون قرمز (Infrared): برای اندازه گیری غیرتماسی و سریع دما
هیدرومتر (Hydrometer)
هیدرومتر وسیله ای است برای اندازه گیری چگالی نسبی (جرم حجمی) مایعات. این ابزار به ویژه در صنایع غذایی، تولید الکل، صنایع شیمیایی و کنترل کیفیت کاربرد دارد.
کاربردهای هیدرومتر:
- تعیین درصد الکل در محلول ها
- کنترل چگالی در محصولات لبنی، روغن ها، مواد شوینده
- کاربرد در آزمایشگاه های خاک و نفت
- استفاده در تعیین خلوص مواد محلول
چگالی سنج آزمایشگاهی (Density Meter)
چگالی سنج ابزاری دقیق تر از هیدرومتر است که برای اندازه گیری جرم حجمی مایعات یا جامدات استفاده می شود. مدل های دیجیتال آن در بسیاری از آزمایشگاه های پیشرفته استفاده می شوند.
ویژگی ها و کاربردهای چگالی سنج:
- اندازه گیری سریع و دقیق چگالی مایعات
- دارای قابلیت اتصال به کامپیوتر برای تحلیل داده ها
- مناسب برای صنایع دارویی، پتروشیمی، غذایی و کنترل کیفیت
- امکان اندازه گیری چگالی در دماهای مختلف
الک آزمایشگاهی (Test Sieve)
الک های آزمایشگاهی برای دانه بندی و جداسازی ذرات استفاده می شوند. این ابزار بیشتر در صنایع ساختمانی، معادن، غذا، دارو و خاک شناسی کاربرد دارد.
انواع الک و کاربرد آن ها:
- الک فلزی با مش های مختلف: برای دانه بندی دقیق پودرها
- الک استاندارد ASTM یا ISO : تضمین دقت آزمایش ها
- قابلیت استفاده در دستگاه الک لرزشی (Sieve Shaker)
- کاربرد در تعیین توزیع اندازه ذرات خاک، سیمان، آرد، رنگ و...
بورت و پیپت
این ابزارها برای انتقال دقیق حجم مشخصی از مایعات و انجام تیتراسیون استفاده می شوند. دقت بالا و کنترل حجم از ویژگی های کلیدی آن ها است.
کاربرد بورت و پیپت در آزمایشگاه:
- بورت برای تیتراسیون حجمی و کنترل حجم اسید/باز
- پیپت مدرج یا حجم ثابت برای انتقال دقیق مایعات
- پیپتور دیجیتال برای حجم برداری سریع و استاندارد
- مورد استفاده در شیمی تحلیلی، بیوشیمی و آزمایش های کلینیکی
حمام اولتراسونیک (Ultrasonic Bath)
حمام التراسونیک برای شست وشوی دقیق و بدون آسیب به تجهیزات و ظروف آزمایشگاهی استفاده می شود.
کاربردهای حمام اولتراسونیک:
- تمیز کردن ابزارهای حساس (مانند الکترودها و قطعات شیشه ای)
- حذف ذرات میکروسکوپی و چربی ها از سطوح
- استفاده در آزمایشگاه های دندان پزشکی، داروسازی، زیست پزشکی
سانتریفیوژ آزمایشگاهی
سانتریفیوژ دستگاهی است که برای جدا کردن اجزای مختلف یک محلول از طریق نیروی گریز از مرکز به کار می رود. استفاده از سانتریفیوژ در آزمایشگاه های بیولوژی، پزشکی و شیمی بسیار رایج است.
انواع سانتریفیوژ و کاربرد آن ها:
- سانتریفیوژ میکروهماتوکریت: مخصوص جداسازی سلول های خونی
- سانتریفیوژ یخچال دار: مناسب برای نمونه های حساس به دما مانند پروتئین ها
- سانتریفیوژ زاویه ثابت: برای سرعت های بالا و جداسازی سریع تر
- سانتریفیوژ دور بالا (Ultracentrifuge): برای تحقیقات مولکولی و ژنتیکی
آون آزمایشگاهی (Drying Oven)
آون یا فور، یکی دیگر از تجهیزات کلیدی در آزمایشگاه ها است که برای خشک کردن، استریل کردن یا گرمایش یکنواخت مواد استفاده می شود.
کاربردهای آون آزمایشگاهی:
- خشک کردن شیشه آلات و ظروف آزمایشگاهی
- استریل کردن ابزارهای فلزی و شیشه ای
- گرمایش نمونه ها تا دماهای بالا
- انجام آزمایشات حرارتی در علوم مواد و شیمی
انکوباتور آزمایشگاهی (Incubator)
انکوباتورها برای نگهداری نمونه ها در دمای کنترل شده استفاده می شوند و بیشتر در آزمایشگاه های میکروبیولوژی و بیولوژی سلولی کاربرد دارند.
انواع انکوباتور و کاربرد آن ها:
- انکوباتور استاندارد: برای رشد باکتری ها و قارچ ها در دمای ثابت
- انکوباتور CO₂ : مناسب برای کشت سلول های انسانی و حیوانی
- انکوباتور یخچال دار: برای ذخیره نمونه در دماهای پایین و ثابت
هات پلیت با مگنت (Hot Plate Magnetic Stirrer)
هات پلیت ها با قابلیت همزن مغناطیسی، امکان حرارت دهی و هم زدن همزمان محلول ها را فراهم می کنند. این دستگاه ها در شیمی و بیوشیمی کاربرد فراوانی دارند.
مزایا و کاربردهای هات پلیت با مگنت:
- حرارت دهی یکنواخت به محلول ها
- هم زدن یکنواخت و قابل تنظیم
- قابل استفاده در واکنش های شیمیایی حساس
- دارای مدل های دیجیتال با کنترل دقیق دما و سرعت
اسپکتروفتومتر (Spectrophotometer)
اسپکتروفتومتر برای اندازه گیری میزان جذب یا عبور نور از محلول ها در طول موج های مختلف استفاده می شود. کاربرد آن در علوم زیستی، شیمی و صنایع دارویی بسیار حیاتی است.
کاربردهای اصلی اسپکتروفتومتر:
- تعیین غلظت مواد محلول
- شناسایی ترکیبات شیمیایی از طریق طیف سنجی
- اندازه گیری فعالیت آنزیم ها و پروتئین ها
- تحقیقات DNA و RNA
دستگاه آب مقطرگیری (Distiller / Water Still)
آب مقطرگیری برای تولید آب خالص و بدون یون در آزمایشگاه ها استفاده می شود. آب مقطر در بسیاری از آزمایشات، آماده سازی محلول ها و شست وشوی تجهیزات ضروری است.
انواع و کاربرد دستگاه آب مقطرگیری:
- آب مقطرگیری یکبار تقطیر: برای استفاده عمومی
- آب مقطرگیری دوبار تقطیر: برای آزمایش های حساس و دقیق
- مدل های تمام استیل با ظرفیت های مختلف از 2 تا 20 لیتر در ساعت
PH متر آزمایشگاهی
PH متر یکی از دستگاه های دقیق برای اندازه گیری اسیدیته یا قلیاییت محلول ها است. این دستگاه در آزمایشگاه های شیمی، صنایع غذایی، کشاورزی و محیط زیست استفاده می شود.
مزایا و کاربردهای pH متر:
- اندازه گیری سریع و دقیق pH محلول ها
- مدل های پرتابل و رومیزی
- دارای الکترود قابل تعویض
- کالیبراسیون اتوماتیک برای دقت بیشتر
میکروسکوپ نوری
میکروسکوپ نوری برای مشاهده نمونه های میکروسکوپی مانند سلول ها، باکتری ها و ساختارهای کوچک استفاده می شود. این دستگاه پایه ثابت در آزمایشگاه های زیست شناسی است.
انواع و کاربرد میکروسکوپ نوری:
- میکروسکوپ دانش آموزی: برای آموزش و مطالعات پایه
- میکروسکوپ تحقیقاتی: برای پژوهش های حرفه ای با قابلیت بزرگنمایی بالا
- میکروسکوپ فلوئورسانس: مشاهده نمونه های نشاندار با رنگ های فلورسنت
هود شیمیایی و میکروبی
هودهای آزمایشگاهی برای حفاظت از کاربر و محیط در برابر بخارات شیمیایی یا آلودگی های میکروبی به کار می روند.
انواع هود آزمایشگاهی و کاربردشان:
- هود شیمیایی : مناسب برای کار با اسیدها و بخارات سمی
- هود میکروبی : برای کار با نمونه های استریل و کشت سلولی
- هود کلاس II : دارای فیلتر HEPA برای حداکثر ایمنی بیولوژیکی
حمام آب (Water Bath)
حمام آب برای گرمایش ملایم و کنترل شده نمونه ها استفاده می شود، بدون اینکه تماس مستقیم با منبع گرما داشته باشند.
کاربردهای حمام آب آزمایشگاهی:
- گرمایش یکنواخت محلول ها و مواد حساس به دما
- انکوباسیون نمونه های زیستی
- ذوب کردن مواد جامد یا نگه داشتن واکنش ها در دمای خاص
دستگاه اتوکلاو (Autoclave)
اتوکلاو دستگاهی برای استریل کردن ابزار و محلول ها با استفاده از بخار تحت فشار است. استفاده از اتوکلاو در آزمایشگاه های میکروبیولوژی و پزشکی رایج است.
ویژگی ها و کاربردهای اتوکلاو:
- استریل کامل در دمای 121 درجه و فشار 1.5 بار
- انواع رومیزی و ایستاده با ظرفیت های مختلف
- دارای سیستم های ایمنی و کنترل دما و فشار
دستگاه جذب اتمی (AAS – Atomic Absorption)
از پیشرفته ترین تجهیزات آنالیز فلزات در نمونه های مختلف است که در آزمایشگاه های صنعتی، زیست محیطی و کشاورزی کاربرد دارد.
کاربردهای دستگاه جذب اتمی:
- اندازه گیری عناصر فلزی در خاک، آب و مواد غذایی
- آنالیز فلزات سنگین مانند سرب، کادمیوم و آرسنیک
- تعیین میزان عناصر در نمونه های بیولوژیکی
کوره الکتریکی (Muffle Furnace)
کوره الکتریکی برای انجام واکنش های حرارتی با دمای بسیار بالا (تا 1200 درجه و بیشتر) در آزمایشگاه های متالورژی و سرامیک استفاده می شود.
ویژگی های کوره الکتریکی آزمایشگاهی:
- مناسب برای خاکسترگیری، ذوب و تجزیه مواد معدنی
- دارای کنترل دمای دیجیتال با ترموستات دقیق
- مورد استفاده در صنایع فلزات، سرامیک، محیط زیست و سیمان
چرا شرکت دانش گستر، انتخاب اول متخصصان برای خرید تجهیزات آزمایشگاهی است؟
انتخاب یک تأمین کننده معتبر و تخصصی برای تجهیزات آزمایشگاهی، نقشی کلیدی در ارتقاء بهره وری، دقت و ایمنی فعالیت های علمی دارد. شرکت دانش گستر به عنوان نماینده رسمی برندهای معتبر بین المللی نظیر OHAUS سوئیس و BEL ایتالیا، با سال ها تجربه در تأمین تجهیزات آزمایشگاهی، گزینه ای هوشمندانه برای مراکز تحقیقاتی، دانشگاهی، صنعتی و پزشکی محسوب می شود. این مجموعه با ارائه ی مشاوره تخصصی رایگان، به مشتریان کمک می کند تا بر اساس نوع فعالیت و نیازهای خاص خود، مناسب ترین تجهیزات را انتخاب کنند.
همچنین، خدمات پس از فروش حرفه ای، گارانتی معتبر، تنوع بالای محصولات و موجودی کامل از تجهیزات عمومی تا دستگاه های پیشرفته، همگی نقاط قوتی هستند که دانش گستر را از سایر رقبا متمایز می کنند.
اگر به دنبال تهیه ی تجهیزات دقیق، استاندارد و قابل اعتماد برای آزمایشگاه خود هستید، کارشناسان دانش گستر آماده اند تا به صورت تخصصی شما را راهنمایی کرده و اطلاعات کامل درباره ی قیمت ها، مشخصات فنی و نحوه خرید را در اختیارتان قرار دهند. برای دریافت مشاوره، کافی ست با شماره 02166953500 الی 02 تماس بگیرید.
نتیجه گیری
در این مقاله تلاش کردیم تا با نگاهی تخصصی و کاربردی، مهم ترین و پرکاربردترین تجهیزات آزمایشگاهی را معرفی کرده و نقش هر کدام را در فرآیندهای تحقیقاتی، آنالیز، کالیبراسیون و کنترل کیفیت توضیح دهیم. از ابزارهای ابتدایی مانند بشر، ارلن، بورت، پیپت و ظروف شیشه ای گرفته تا تجهیزات تخصصی تر مثل آون، انکوباتور، سانتریفیوژ، هات پلیت، هود شیمیایی، ترازوهای دقیق، دستگاه اسپکتروفتومتر، الک آزمایشگاهی، حمام التراسونیک و چگالی سنج، همگی بخشی از یک سیستم منسجم در آزمایشگاه هستند که دقت، ایمنی و صحت نتایج را تضمین می کنند.
