موزه آب یزد

خانه تاریخی کلاهدوزها که به موزه آب اختصاص دارد یکی از منحصر به فردترین منازل مسکونی دوره قاجار، در چهار راه امیرچقماق یزد واقع شده است. ساختمان این بنا که 720 مترمربع مساحت دارد. در سال 1266 هجری شمسی (1888 میلادی) به دستور حاج سید علی اکبر کلاهدوز که تاجری بلندآوازه بوده، بنا گردید و روزگاری دو قنات به اسامی رحیم آباد و زارچ از محل دو پایابیا پاکنه که در سرداب این خانه وجود دارد گذر می کرده، که هنوز هم قنات دو هزار ساله زارچ با 75 کیلومتر طول کانال در زیر حیاط این عمارت در جریان است. این خانه بخشهای مختلفی نظیر اتاق اُروسی، اتاق پنجدری، اتاق دالان، تالار، زیرزمین، سرداب و... دارد، که هرکدام برای مواردی همچون: حجله خانه، مهمانخانه، خیاط خانه، اتاق خدمه، اتاق ویژه آقای کلاهدوز و نیز استراحت اهل خانه در ایام تابستان استفاده می شده است. هر اتاق دارای فضای کوچکی به نام بالاخانه جهت نگهداری اشیاء باارزش و نیز یک انباری می باشد. سرداب این عمارت دارای حوضی کوچک و محل گذر قنات بوده که دارای اختلاف 14 درجه با سطح زمین در فصل تابستانمی باشد. نقوش گچکاری ساختمان خانه کلاهدوزها که در نوع خود کم نظیر می باشد به نقش های گیاهی مشهور است. زمینه این گچکاری ها سیمگل کمرنگ (کاهگل بسیار ظرفیت) است. در پشت بام این منزل چاه خانه ای وجود دارد که آب آن از طریق چاه چهل گز و قنات محمدآباد تامین می شده، و سپس به وسیله چرخ چاه و دو نفر آبکش آب از چاه خانه استخراج و به درون منبعی که هنوز هم وجود دارد ریخته و آن را پُر می کرده اند تابه وسیله دو شیرآب به مصرف اهل منزل برسد و پشت منبع حوض کوچکی است که با پُر شدن آب آن از فواره های حوض حیاط فوران می کرده است.