اسپیکر خانگی یکی از پرکاربردترین تجهیزات صوتی منزل است. اکثر مشتریان عادی این وسیله پیشرفته، اطلاعات درستی درخصوص معیارهای ارزیابی صدای آن ندارند. از نظر این مشتریان، اسپیکری که صدای بیشتری داشته باشد حتما اسپیکر بهتری هم هست.
در این مقاله بصورت تخصصی با معیارهای ارزیابی صدای اسپیکر اشنا می‌شوید تا مانند یک متخصص اسپیکرها را بررسی کنید و از اشتباهات مبتدیانه در انتخاب و خرید اسپیکر خانگی دوری کنید. این مقاله شما را به یک فرد حرفه‌ای در این زمینه تبدیل خواهد کرد، پس تا انتهای مقاله همراه باشید.
انواع اسپیکر
آشنایی با انواع اسپیکر در زمان خرید، یکی از مواردی است که در انتخاب آن دارای اهمیت است زیرا مشخص می‌کند که کدام نوع برای نیاز شما کارآمد است تا همان را خریداری نمایید. اسپیکرهای حرفه‌ای در انواع و مدل‌های زیر در بازار وجود دارند.
اسپیکر ایستاده یا پایه دار (اسپیکر کینگ سایز)
این دسته از اسپیکرها می‌توانند صدا را با کیفیت بالایی به گوش شما برسانند و استفاده بیشتر آن ها در مکان‌هایی است که نیاز به جابجایی زیاد نباشد. به طور کلی اسپیکرهای ثابت بیشترین استفاده را در سینماهای خانگی دارند و از قدرت صدای بالایی برخوردارند که می‌توانند در یک فضای بزرگ، صدا را با قدرت بیشتری به گوش شنونده برسانند. اندازه این نوع اسپیکر معمولا بزرگ است بنابراین اگر به دنبال خرید اسپیکر حرفه‌ای با اندازه‌های کوچک‌تر هستید، نوع‌های دیگر می‌توانند نیاز شما را برآورده کنند.
اسپیکر دسکتاپ
نام این اسپیکر گویای همه چیز است و نوع استفاده آن را نیز مشخص می‌کند. اسپیکر دسکتاپ برای استفاده در کامپیوتر و لپ تاپ‌ها ساخته شده‌اند که صداها و موزیک‌های پخش شده بر روی کامپیوتر را با کیفیت بالایی به گوش می‌رسانند. معمولا این اسپیکرها دو ست هستند که می‌توانید در طرفین لپ تاپ یا کامپیوتر خود قرار دهید، البته حداقل دارای دو ست است و می‌توان در صورت نیاز تعداد بیشتری از آنها را خریداری کرد. اگر با کامپیوتر خود زیاد کار میکنید و شنیدن صداهای آن برایتان مهم است، اسپیکر دسکتاپ می‌تواند یکی از گزینه‌های انتخابی برای خرید اسپیکر حرفه‌ای باشد.
اسپیکر قابل حمل
همان طور که از نام اسپیکر قابل حمل پیداست، می‌توان این اسپیکر را به راحتی جابجا کرد و در هر مکانی از آن استفاده کرد. ویژگی قابل حمل بودن این اسپیکر، نشان از وزن کم و سبک او دارد و برای افرادی بسیار مناسب است که بیشتر وقت خود را در بیرون از خانه به سر می‌برند و به موسیقی علاقه مند هستند. در اسپیکر قابل حمل باتری‌های قابل شارژ به کار رفته است که می‌توانند چند ساعت بسته به میزان استفاده و قدرت باتری دوام بیاورند. البته در برخی از آنها از باتری‌های استفاده می‌شود که قابلیت شارژ را ندارند و باید پس از اتمام باتری، دوباره برای آن باتری خریداری کرد.
اسپیکر مرکزی
به یاد داشته باشید که استفاده از اسپیکر مرکزی در سینمای خانگی بسیار کاربردی و راضی کننده است. محل قرار گیری اسپیکر مرکزی در وسط نمایشگر می‌باشد که صدا را بسیار واضح‌تر و باکیفیت‌تر پخش می‌کند. به طور کلی اسپیکرهای دیگر که در سینمای خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرند، در گوشه و کنار این اسپیکر قرار داده می‌شوند و قیمت سینمای خانگی کاملا وابسته به این اسپیکر است.
اسپیکر بی‌سیم
اسپیکرهای بی‌سیم از قابلیت‌هایی چون بلوتوث، وای فای و غیره استفاده می‌کنند که آنها را در دسته اسپیکرهای قابل حمل قرار داده است. با توجه به اینکه قابلیت‌هایی چون بلوتوث تقریبا در تمام دستگاه‌های دیجیتالی وجود دارد و این قابلیت به راحتی می‌تواند صدا را نیز منتقل کند، اسپیکر بلوتوثی را به یکی از انتخاب‌های اصلی برای خرید اسپیکر حرفه‌ای تبدیل کرده است.
اسپیکر ساب ووفر
اسپیکرهای ساب ووفر در پخش صداهای دسته پایین به کار گرفته می‌شوند که صداهای دسته پایین، بم می‌باشند. این نوع اسپیکر را می‌توانید در اتاق، ماشین، استودیو و غیره برای شنیدن صداها و موزیک‌ها استفاده کنید. استفاده از اسپیکر ساب ووفر توسط کسانی که وظیفه ساخت موسیقی را برعهده دارند، بیشتر است زیرا برای کنترل صداهای پایین بسیار کارآمد می‌باشد.
اسپیکر ساند بار
اسپیکرهای ساند بار بسیار پرطرفدار هستند که به تازگی ساخته شده اند. این اسپیکرها فضای کمی را اشغال می‌کنند زیرا به صورت میله طراحی شده‌اند و دارای طول هستند تا عرض. اسپیکر ساند بار را نیز اسپیکر نواری می‌گویند که در زیر نمایشگر تلویزیون به راحتی قابل نصب است. با توجه به آپارتمانی شدن خانه‌ها و کم شدن فضاها، استفاده از اسپیکر ساند بار می‌تواند کارآمد باشد زیرا علاوه بر کیفیت بالای پخش صدا، فضای زیادی را اشغال نمی‌کند.
اسپیکر کارکیت
اسپیکر کارکیت مناسب برای شنیدن موسیقی و شنیدن صداهای تماس موبایل در خودرو می‌باشد. اسپیکر کارکیت را می‌توانید از طریق فندک ماشین شارژ کنید و صدای موسیقی را با کیفیت بسیار عالی گوش دهید. اگر از افراد هستید که از پخش موزیک در ماشین لذت می‌برید، خرید اسپیکر کارکیت به شما توصیه می‌شود.
کیفیت اسپیکر به چه عواملی بستگی دارد؟
1- وات وقعی بلندگو ( اسپیکر) :
برای بیان میزان توان واقعی بلندگو از واحدی به نام RMS استفاده می شود . در اصل RMS واحدی است که نشان دهنده ی توان واقعی تقویت کننده و بلندگو ها است و با توجه به این واحد می توان به راحتی به میزان توان صوتی که یک بلندگو قادر به ایجاد آنها است پی برد ، همچنین از طرفی واحدی به نام Pmpo نیز روی بلندگو ها نوشته می شود که این واحد در اصل یک واحد قرار دادی هست که از حاصل ضرب وات واقعی در مضربی مشخص به دست می آید و می توان گفت که این واحد بیشتر به ساختار کلی طراحی بلندگو بستگی دارد که می تواند باعث تاثیر گذاری بیشتر روی کاربر شود .
همیشه سعی کنید در خرید اسپیکر به میزان وات واقعی آن توجه کنید زیرا مهمترین عامل نمایش میزان قدرت واقعی اسپیکر شما همه توان واقعی آن است.
معمولاً وقتی مشخصات فنی یک اسپیکر رو مطالعه میکنید حرف W رو میبینید که معمولاً بعد از یک عدد میاد. مثلاً نوشته 300W این W مخفف Watts هست یعنی قدرت اسپیکر رو نشون میده.هر چقدر وات بیشتر باشه اسپیکر صدای بلند تری رو پخش میکنه.ولی خود وات بالا مهم نیست همیشه مقدار RMS اسپیکر مهمه! عبارت RMS مخفف Root Mean Square هست.ممکنه قدرت پیک یک اسپیکر 300 وات باشه ولی RMS اون 250 وات باشه یعنی اینکه توان واقعی تقویت صدا در این اسپیکر 250 وات هست.یعنی اسپیکر صدا رو به صورت امن تا 250 وات هندل میکنه بدون اینکه آسیب ببینه.
در مورد پاسخگویی فرکانس هم اصولاً گوش انسان صداها با فرکانس 20 هرتز تا 20 کیلو هرتز رو میتونه بشنوه.اونهایی که گوش های حساس دارند ممکنه زیر 20 هرتز هم بشنوند. هر چقدر پهنای باند اسپیکر یا هدفون به این اعداد نزدیک تر باشه پوشش کاملتری از فرکانس ها داره و بهتره.اسپیکر یا هدفونی که فرکانس های بسیار بالاتر یا بسیار پایین تر از حد شنوایی انسان رو میتونن پخش کنند معمولاً برای استفاده مانیتورینگ در استودیو و مستر بکار میروند.مثلاً میگن هدفون سریعه. منظور همینه ولی برای کاربرهای معمولی و خانگی Frequency Response با 20hz - 20khz کافیه
عوامل و مشخصات دیگری هم هستند مثل Distortion که مقدار Distortion هر چقدر کمتر باشه صدای اسپیکر خالص تر و به سورس اصلی نزدیک تر هست.
THD که به صورت درصد بیان میشه مخفف Total Harmonic Distortion هست یا اصطلاحاً تمام اغتشاش هارمونیک. یعنی نسبت هارمونیک اصلی به مجموع دیستورشن همه هارمونیک ها. این عدد هم هر چقدر کمتر باشه جزئیات در اسپیکر توسط کاهش هارمونیک با دقت بیشتری تولید میشن. THD نمایانگر فرکانس هایی هست که در سیگنال ورودی به آمپلی فایر وجود نداره! بلکه خود امپلی فایر اسپیکر این پـارازیت ها رو بوجود میاره.مثلاً یک سیگنال 1کیلوهرتز وارد مدار آمپلی فایر اسپیکر میشه.خود آمپلی فایر فرکانس هایی با ضرب یا تقسیم بر 2 یا 2 به توان 2 یا 2 به توان 3 ایجاد میکنه و در واقع در کنار اون سیگنال 1کیلوهرتزی سیگنال های مزاحم و پـارازیت ایجاد میکنه.
Signal to noise ratio هم اختصاراً SNR بهش گفته میشه نسبت توان سیگنال اصلی به توان نویز هست . هر چی بیشتر باشه یعنی صدا نویز کمتر و کیفیت بالاتری داره.
اصطلاحات و موارد تاثیر گذار زیاد هستند. حتی نوع درایور های بکار رفته در اسپیکر یا جنس بدنه و حتی طراحی اسپیکر هم تاثیر گذاره.
2- طراحی بلندگو ها :
طراحی مناسب و دقیق بلندگو ها یکی از عوامل موثر در افزایش کیفیت صداست ، به طور مثال خرید یک اسپیکر با بدنه ای مناسب ، مانع از ایجاد صدای نامناسب در هنگام پخش صدای بم می شود که این حالت در بسیاری از بلندگو های موجود در بازار مشاهده می شود ، همچنین طراحی مناسب بلندگو ها باعث افزایش زاویه پخش ( همان طیف پوشش پذیزی صوتی ) توسط اسپیکر می شود که این عامل در تاثیر گذاری بیشتر روی کاربر موثر است . از طرفی طراحی مناسب بلندگو خود باعث افزایش جذابیت آن برای کاربر می شود که این عامل یکی از دلایل مهم در خرید اسپیکر مناسب توسط اکثر کاربران ایرانی محسوب می شود.
3- میزان فرکانس قابل پشتیبانی :
اصطلاحی در سیستم های صوتی به نام میزان فرکانس قابل پردازش وجود دارد که این اصطلاح در سیستم شنوایی انسان نیز صادق است . در حالت کلی گوش طبیعی انسان قادر به شنیدن اصواتی ما بین 20 تا 20 هزار هرتز است و در صورت افزایش فرکانس بیش از این مقدار قادر به شنیدن آن نخواهیم بود ، پس در صورت تمایل به انتخاب یک بلنوگوی مناسب سعی کنید ، بلندگویی بخرید که طیف گسترده ای از فرکانس های قابل شنیدن توسط گوش را پشتیبانی کند که این امر باعث درک بهتر صداهای مختلف در هنگام فعالیت های صوتی می شود .
4- تعداد کانال های خروجی :
امروزه اکثر بلندگو های بازار دارای حداقل 2 کانال اصلی و یک کانال صدای بم هستند که این عامل باعث تاثیر گذاری بهتر در هنگام شنیدن صدا های مختلف می شود ، اما به علت پیشرفت و تعبیه کارت های صدای چند کاناله روی مادربورد های امروزی ، کم کم این بلندگو ها جای خود را به بلندگو های چند کاناله می دهد اما علتی که امروزه بلندگو های چند کاناله طرفدار خاصی یافته است فقط به علت وجود کارت های چند کاناله نیست بلکه به اکثر فیلم ها و بازی های امروزی از حالت چند کاناله پشتیبانی می کند که این عامل خرید بلندگو های چند کاناله را رونق می بخشد . سعی کنید بلندگویی تهیه کنید که حداقل از 4 کانال اصلی و یک کانال برای صدای بم داشته باشد .
اجزا مهم و تاثیرگذار اسپیکر در کیفیت صدای خروجی
حالا که شناخت نسبتا خوبی از کیفیت صدای اسپیکر دارید بهتر است با چند مورد از اجزا تاثیرگذار اسپیکر آشنا شوید که تاثیر بسیار زیادی در صدای خروجی اسپیکر دارند. شناخت این اجزا باعث می‌شود در هنگام انتخاب یک اسپیکر راحت‌تر باشید.
ساب ووفر
ساب ووفر که اصطلاحا به آن ساب هم گفته می‌شود، برای پخش صدای باس یا بم موسیقی استفاده می‌شود. در واقع وظیفه ساب، پردازش صدای Bass موسیقی است و بطور کاملا مستقیم در کیفیت صدای خروجی تاثیرگذار است. در هنگام انتخاب اسپیکر به تعداد و اندازه ساب دقت کنید. هرچقدر ساب ووفر اندازه بزرگتری داشته باشد صدای بیس عمیق‌تری تولید می‌کند.
توییتر اسپیکر
توییتر وسیله‌ای برای تقویت صدای زیر موسیقی است اگر یک اسپیکر حجم و قدرت صدای بالایی داشته باشد ولی صدای زیر را بدون جزئیات پخش کند بعد از مدتی از شنیدن آن صدا خسته خواهید شد. تعداد و اندازه توییتر در کیفیت صدای زیر تاثیر بسیار زیادی دارد.
میدرنج اسپیکر
میدرنج صدای میانی موسیقی را کنترل و پردازش می‌کند. طبیعتا همانطوری که توییتر و ساب اهمیت دارند این بخش اسپیکر هم اهمیت زیادی در کیفیت صدای خروجی دارد.
شاخص های اصلی سنجش شدت و کیفیت صدای اسپیکر
همانگونه که قبلا نیز گفتیم اسپیکر ها دارای مدل ها و با کیفیت و قدرت های متفاوت می باشند. اما در مورد کیفیت صدا بایستی بگوییم به طور کلی سه دسته صدا در موسیقی و اصولا خروجی اسپیکر ها وجود دارد که عبارتند از:
صدای زیر
بم
صدای متوسط
از طرف دیگر این را نیز می دانیم که قدرت و محدوده شنوایی انسان بین حداقل 20 الی حداکثر 20000 هرتز می باشد.
حساسیت اسپیکر یا SLP چیست؟
به جرات می‌توان گفت که حساسیت بلندگو یکی از مهمترین مواردی دانست که باید در هنگام انتخاب اسپیکر به آن توجه کنید. حساسیت در اسپیکر نشان دهنده میزان صدا یا ولوم خروجی به ازای یک مقدار توان است. درواقع حساسیت نشان می‌دهد که از یک سیگنال یک وات، چه میزان فشار صوتی در فاصله یک متری تولید می‌شود.
SLP در اسیکرها با دسی بل نمایش داده می‌شود. به عبارتی زمانی که حساسیت یک اسپیکر 87 دسی بل است، این اسپیکر از یک سیگنال یک وات، می تواند ولومی برابر با 87 دسی بل ایجاد کند.
یک سیستم صوتی استاندارد معمولا 87 دسی بل حساسیت دارد. اگر حساسیت اسپیکر کمتر از ۸۴ دسی بل باشد صدای ضعیفی دارد و اگر حساسیت بالای ۹۲ دسی بل باشد، خروجی خیلی بالایی دارد. اصطلاح حساسیت اسپیکر را در بازار با عنوان کارایی اسپیکر هم بیان می‌کنند.
اما نکته مهم و پایانی این که در مورد اسپیکر ها در هر مدل و نوعی یکی از مهمترین مواردی که بایستی در نظر گرفته شود حساسیت اسپیکر می باشد. حساسیت در اسپیکر ها نشان دهنده میزان صدا در ازای یک مقدار توان می باشد. به طور کلی بایستی بگوییم که حساسیت این را نشان می دهد که از یک سیگنال یک وات چه اندازه فشار صوتی در فاصله یک متری تولید می گردد. یک سیستم صوتی استاندارد معمولا 87 دسی بل حساسیت دارد. اگر این عدد کمتر از 82 باشد ضعیف و اگر بالاتر از 92 باشد خروجی خیلی قوی دارد.
